Rekultywacja to proces, który pozwala przywrócić wartości przyrodnicze i użytkowe terenom wcześniej zdegradowanym działalnością człowieka.  Obecnie istnieje prawnie wymagany obowiązek rekultywacyjny nałożony na przedsiębiorstwa (kopalnie, huty, zakłady chemiczne), które działaniem swoim przyczyniły się do zmiany stanu środowiska poprzez np. działalność wydobywczą lub są w posiadaniu zdegradowanego gruntu. Aktem prawnym nakładającym ten obowiązek jest Ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych z 1995 roku z późniejszymi jej zmianami (ustawa w pełnym brzmieniu: http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19950160078/U/D19950078Lj.pdf). Obowiązek rekultywacji obejmuje zarówno ogół prac, związanych z rekultywacją, jak i poniesienie wszelkich kosztów, jakich proces ten wymaga.  Celem rekultywacji jest przywrócenie gruntom ich wartości użytkowych lub przyrodniczych sprzed czasów działalności przemysłowej. Oznacza to, że jeżeli teren ten był wcześniej tzw. „nieużytkiem” to po zakończeniu wydobycia należy teren wyrobiska przywrócić do stanu „nieużytku”. To samo tyczy się gruntów rolnych lub leśnych. Proces rekultywacji to ogół prac ukierunkowanych na odpowiednim ukształtowaniu terenu, poprawieniu właściwości fizycznych i chemicznych wyrobiska, uregulowaniu stosunków wodnych (nawodnienie lub osuszenie terenu), odtworzeniu gleb , umocnieniu skarp czy odbudowaniu niezbędnych dróg (jeżeli takie się znajdowały na terenie wyrobiska). Ważnym jest, by rekultywowany teren uzyskał cechy, pozwalające wykorzystać je w rolnictwie, leśnictwie lub rekreacji. Wyróżnia się trzy rodzaje rekultywacji:

• biologiczna – polegająca na kształtowaniu biologicznie czynnej powierzchni oraz części roślinnej (sadzenie drzew, krzewów i zasiewanie trawników),

• chemiczna – oczyszczanie gleby z zanieczyszczających ją substancji chemicznych, przywrócenie odpowiedniego odczynu oraz odtworzenie jej żyzności,
• techniczna – związana jest ze wszystkimi pracami, obejmującymi formowanie rzeźby terenu.

Każde przedsiębiorstwo przygotowując się do procesu rekultywacji zobowiązane jest przedstawić staroście powiatowemu jej plan przed i uzyskać zgodę na jego wdrożenie. Dokument ten sporządzany jest w formie opisowej oraz graficznej i zawiera:

• podstawę prawną rekultywacji, 
• cel i zakres prac, 
• lokalizację oraz stan początkowy gruntów przeznaczonych do rekultywacji, 
• charakterystykę regionu, 
• założenia oczekiwanego efektu, 
• metody techniczne oraz biologiczne przywracania odpowiednich właściwości glebom, 
• założenia dot. obszarów zielonych (krzewów, trawnika, zadrzewień etc.),
• technologię wykorzystywana w procesie, 
• harmonogram prac.

Zgodnie z prawem, przedsiębiorstwa, które podejmują się procesu rekultywacji otrzymują 5-letni okres po zaprzestaniu działalności przemysłowej, w którym rekultywacja może być przeprowadzana bez dodatkowych opłat. Po przekroczeniu tego terminu, firma zobowiązana jest do uiszczania opłat dodatkowych. Wydanie decyzji w sprawie rekultywacji gruntu w Polsce leży w obowiązkach starosty. Decyzja wydawana jest na podstawie opinii: 

• dyrektora Urzędu Górniczego (w przypadku działalności górniczej),
• dyrektora Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych lub dyrektora Parku Narodowego (w przypadku rekultywacji na potrzeby gospodarki leśnej), 
• burmistrza, wójta lub prezydenta miasta, zarządzającego gminą, na której terenie znajduje się teren podlegający procesowi rekultywacji.

W decyzji określa się stopień degeneracji lub dewastacji gleby, ustalone na podstawie opinii dwóch odrębnych rzeczoznawców oraz cel i termin prac mających na celu przywrócenie dawnego stanu środowiska. Przedsiębiorstwo przeprowadzające rekultywację jest zobowiązane informować starostę do 28 lutego każdego roku o wszelkich zmianach jakich dokonano na rekultywowanym terenie.